- Ο HER2 θετικός καρκίνος του μαστού αποτελεί περίπου το 25% των καρκίνων του μαστού. Για τους νεότερους συναδέλφους θα αναφέρω ότι χαρακτηρίζεται από επιθετικότερη συμπεριφορά και αυξημένη συχνότητα εγκεφαλικών μεταστάσεων.
- Σταθμός στην θεραπεία της νόσου ήταν η ανακάλυψη της στοχευμένης θεραπείας ενάντια της μεμβρανικής πρωτείνης HER2, η οποία κυριολεκτικά εξουδετέρωσε την επιθετικότητα της νόσου, μετατρέποντας ένα επιθετικό τύπο καρκίνου σε μια νόσο με άριστη πρόγνωση, όπως τη γνωριζουν σήμερα οι νεόι ογκολόγοι.
- Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 έλαβε έγκριση για τη θεραπεία του HER2 θετικού καρκίνου του μαστού το πρώτο συζευγμνένο με φάρμακο μονοκλωνικό αντίσωμα, Antibody drug conjucate (ADC), ενώ σημερα έχουμε στη θεραπευτική μας φαρέτρα ήδη δύο ADCs για τη θεραπεία του μεταστατικού HER2 θετικού καρκίνου του μαστού. Τα τελευταία χρόνια τα σύμπλοκα αυτά μόρια έχουν συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της ογκολογικής κοινότητας λόγω των εντυπωσιακών θεραπευτικών τους αποτελεσμάτων.
- Τα συζευγμένα με αντίσωμα φάρμακα έχουν ως σκόπο τη στοχευμένη χορήγηση της χημειοθεραπείας μέσα στο καρκινικό κύτταρο αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα και μειώνοντας τη τοξικότητα. Θα λέγεμε ότι ο τρόπος δράσης τους θυμίζει την ιστορία του δούρειου ίππου. Το καρκινικό κύτταρο αναγνωρίζει το μονοκλωνικό αντίσωμα το οποίο συνδέετε με μια μεμβρανική πρωτείνη που υπερεκφράζεται στα κακοήθη κύτταρα στόχους. Μετά τη σύνδεση το σύμπλοκο μόριο ενδοκυτταρώνεται και ελευθερώνει το χημειοθεραπευτικό φαρμακο μέσα στο κύτταρο προκαλώντας το θανατό του. Μάλιστα, τα νεότερα ADCs έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν και να θανατώνουν και τα παρευρισκόμενα κυτταρα (bystander effect) αυξάνοντας έτσι την αντικαρκινική τους δράση. Συγκεκριμένα το χημειοθεραπευτικο μόριο διαχέεται στα γειτονικά κύτταρα προκαλώντας τον απτοτοτικό τους θάνατο.
- Οι κλινικές δοκιμές για τα ADCs ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1990, και τότε έλαβε έγκριση και πρώτο ADC για αιματολόγική κακοήθεια. Σήμερα στην ογκολογία και την αιματολογία έχουν έγκριση συνολικά 11 ADCs.
- Η επιστημονική κοινότητα υποδέχτηκε με μεγάλο ενθουσιασμό τα νέας γενιάς συζευγμένα με φάρμακο μονοκλωνικα αντίσωματα, τα οποία έδειξαν εντυπωσιακή αποτελεσματικότητα στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού. Αυτό κυρίως οφείλεται στο ότι τα νεοτερα ADCs φέρουν μεγαλύτερο αριθμό μορίων χημειοθεραπεύτικου φαρμάκου, καθώς και στο bystander effect.
- Συγκεκριμένα στον καρκίνο του μαστού η εισαγωγή των ADCS έχει ήδη αλλάξει το θεραπευτικό αλγόριθμο της μεταστατικής νόσου, ενώ ήδη όπως αναμένετε είναι σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές που τα αξιολογούν τόσο στην πρώτη γραμμή, όσο και στην επικουρική θεραπεία καθώς και στην προ-εγχειρητική θεραπεία.
- Αξίζει να σημειωθεί ότι τα νεότερα ADCs έχουν πειρισσότρες ανεπιθύμητες ενέργειες κυρίως αιματολογική τοξικότητα καθώς και παρενέργειες από το γαστρενερικό. Επισής τα νέα φάρμακα συνοδεύονται από νέες τοξικότητες με τις οποίες πρέπει να εξοικιωθούμε.
Ολοκληρώνοντας θα ήθελα να υπενθυμήσω την αξία της επαναβιοψίας στην υποτροπή του καρκίνου του μαστού δεδομένου ότι γνωρίζουμε πως σε ένα σημαντικο ποσοστό θα αλλάξει ο τύπος του καρκίνου του μαστού