Ελένη Γαλάνη MD, PHD, Ογκολόγος Παθολόγος, Αν. Διευθύντρια Metropolitan Hospital
Ο καρκίνος του μαστού συνεχίζει να είναι η πιο συχνή κακοήθεια στις γυναίκες, με τη συχνότητά του να αυξάνεται μεν, αλλά τη θνητότητα από τη νόσο να μειώνεται. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν σημαντικές θεραπευτικές εξελίξεις. Ο καρκίνος του μαστού αντιμετωπίζεται πια ως μία νόσος, αλλα εστιάζουμε στην εξατομίκευση της θεραπείας με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενή. Το 70% των ασθενών έχει νόσο που εκφράζει ορμονικούς υποδοχείς, ενώ περίπου το 20% εκφράζει το ογκογονίδιο HER2 και ένα μικρό ποσοστό έχουν τριπλά αρνητική νόσο.
Πρώιμη νόσος
Η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση των γυναικών καθώς και η ευρεία εφαρμογή του μαστογραφικού ελέγχου, έχει ως αποτέλεσμα η πλειοψηφία του καρκίνου του μαστού να διαγιγνώσκεται σε αρχικό στάδιο. Η χειρουργική επέμβαση αποτελούσε έως τώρα το πρώτο θεραπευτικό βήμα. Ωστόσω, σε καρκίνους HER2 θετικούς, σε όγκους τριπλά αρνητικούς καθώς και τοπικά προχωρημένους καρκίνους η χορήγηση χημειοθεραπείας πριν τη χειρουργική επέμβαση συνιστάται διεθνώς και είναι σήμερα η πλέον ενδεδειγμένη πρακτική.
Παράληλα περίπου το 70% των ασθενών με πρώιμο ορμονοευαίσθητο καρκίνο του μαστού δεν χρειαζεται να λάβουν συμπληρωματική χημειοθεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση. Σήμερα χρησιμοποιούμε τις γονιδιακές υπογραφές ώστε να διαπιστώσουμε ποιές γυναίκες δε θα ωφεληθούν από τη χημειοθεραπεία. Μια νέα θεραπευτική στρατηγική αποτελεί η παράταση στην χορήγησης συμπληρωματικής ορμονοθεραπείας από 5 σε 10 χρόνια.
Μεταστατικός καρκίνος
Στη θεραπεία του μεταστατικού ορμονοευαίσθητου καρκίνου του μαστού (ER, PR θετικούς και Her2 αρνητικούς όγκους) μία νέα κατηγορία φαρμάκων, οι αναστολείς της κυκλίνης (CDK4/6 inhibitors) χαρίζουν στους ασθενείς περισσότερα χρόνια ποιοτικής ζωής. Μια ασθενής μπορεί πλέον να αποφύγει για μακρύ χρονικό διάστημα τη χημειοθεραπεία, και να επιστρέψει στη ζωή της λαμβάνοντας από του στόματος μια θεραπεία με μικρή τοξικότητα.
Για τους ασθενείς με HER2 θετική νόσο η θεραπεία με συνδυασμό αντι HER2 στοχευουσών θεραπειών προσφέρει σημαντικό όφελος στην επιβίωση.
Επιπλέον, πολύ σημαντικές εξελίξεις υπάρχουν και για τη δύσκολη κατηγορία του τριπλά αρνητικού καρκίνου μαστού. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι οι ασθενείς με μεταστατική τριπλά αρνητική νόσο έχουν σημαντικό κλινικό όφελος εάν λάβουν συνδυασμό ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας. Το όφελος αυτό αφορά τους ασθενείς με έκφραση του δείκτη PDL-1 (περίπου 40% των ασθενών).
Σε ένα μικρό ποσοστό (5%-10%) των ασθενών ο καρκίνος του μαστού είναι κληρονομικός. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού και των ωοθηκών συνήθως οφείλεται σε παθολογικές μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2. Αξίζει να τονιστεί οτι γονιδιακός έλεγχος πρέπει να γίνεται σε επιλεγμένο πληθυσμό που πληρεί συγκεκριμένα κριτήρια. Όσο αφορά τις ασθενείς με μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1/2 μια νέα κατηγορία φαρμάκων, οι αναστολείς της PARP που επιδιορθώνουν τις βλάβες στο DNA ανοίγουν σημαντικούς θεραπευτικούς δρόμους.
Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι έχουμε περάσει σε μια νέα εποχή συνδυασμένης θεραπείας. Χρησιμοποιούνται πλέον συνδυασμοί της κλασικής χημειοθεραπείας ή ορμονοθεραπείας με νέα καινοτόμα φάρμακα, μονοκλωνικά αντισώματα ή ανοσοθεραπεία, που έχουν πετύχει, αφενός την αύξηση των ποσοστών ίασης και αφετέρου τη μετατροπή της μεταστατικής σε χρόνια νόσο.